- *غزل 96*
1- دَردِ مـا را نیست دَرمـان، اَلغیـاث
هَجــرِ مــا را نیست پـایان ،الغیاث
2-دین و دل بُردَند و قَصدِ جان کنند
الغیــاث از جـورِ خوبـان الغـیـاث
3-در بهـایِ بـوسـه‌ای، جـانی طَلَـب
می‌کنند ایـن دِلـسِتـانـان الغیـاث
4-خـونِ مـا خـوردند این کافِردلان
ای مُسَلمانـان، چـه دَرمـان الغیاث
5-هَمچو حافِظ روز و شب بی خویشتَن
گشـته‌ام سـوزان و گِریـان الغیاث
********************
وزن غزل: فاعلاتن فاعلاتن فاعلات (بحر رمل مسدس مقصور)
1- دَردِ مـا را نیست دَرمـان، اَلغیـاث
هَجــرِ مــا را نیست پـایان ،الغیاث
موضوع بیت:عنایت (طلب عنایت از محبوب)
مضمون بیت: اظهار درد عشق و نگراني از هجران يار
معنی واژگان: هجر: دوري از يار، هجران (تلفظ کلمه ي هجر بر وزن فجر است)/ الغیاث: به فریادم برسید
قواعد: را: حرف اضافه است به معني براي/ الغیاث: درسیاق فارسی حالت شبه فعل دارد و در شمار اصوات است مأخوذ از غیاث عربی به کسر اول به معنی فریاد رسی و فریاد خواهی.
آرایه ها:تناسب و تضاد در درد و درمان /تناسب و تضاد در هجر و پايان / در دو مصراع نوعي ترصيع وجود دارد
واج آرایی: تکرار حروف «ر» و «ن»
معنی بیت: فرياد که درد ما را درمان و هجر ما را پايان نيست.
محصول بيت ــ مدد كنيد كه براى علاج درد ما درمانى وجود ندارد، كمكم كنيد و به دادم برسيد كه جدائى و هجران ما انتها ندارد.
………
2-دین و دل بُردَند و قَصدِ جان کنند
الغیــاث از جـورِ خوبـان الغـیـاث
موضوع بیت: عنایت (طلب عنایت از محبوب)
مضمون بیت: همه چيز در راه معشوق
معنی واژگان:خوبان: زيبارويان/ جور: ظلم و ستم
آرایه ها: الغياث براي تأکيد تکرار شده است/تناسب در دين و دل و جان /تناسب در قصد و جور
واج آرایی: تکرار حرف «د» وآوای«s»
معنی بیت: فرياد از جور زيبارويان که دين و دل را بردند و اينک قصد جان را دارند.
محصول بيت ــ خوبان يعنى زيبايان علاوه بر اين‌كه دين و دلمان را بردند قصد جانمان را هم دارند، از جور و ستم اين خوبرويان به دادم برسيد و كمكم كنيد.
……
3-در بهـایِ بـوسـه‌ای، جـانی طَلَـب
می‌کنند ایـن دِلـسِتـانـان الغیـاث
موضوع بیت: عنایت (طلب عنایت از محبوب)
مضمون بیت: بوسه ي معشوق و جان عاشق
معنی واژگان:دلستانان: دلبران، ياران زيباروي.
آرایه ها:تناسب در بها و ستانان در «دلستانان» و طلب کردن
واج آرایی: تکرار «ب» و «ن»
معنی بیت: فرياد که اين دلربايان در بهاي يک بوسه، جان عاشق را طلب مي کنند.
از بهرِ بوسه اي ز لبش جان همي دهم
اينم همي ستاند و، آنم نمي دهد
(غزل 2 / 229)
محصول بيت ــ اين محبوبان دلربا در مقابل يك بوسه يك جان مى‌خواهند.
در اين بيت به خواجه اعتراض كرده‌اند كه در برابر يك بوسه جانان، دادن جان را خيلى مهم مى‌دانى كه اين‌چنين استغاثه مى‌كنى در حالى‌كه عاشق حاضر است به بهاى يك بوسه هزار جان فدا كند به شرط اين‌كه جانان قبول نمايد.
…….
4-خـونِ مـا خـوردند این کافِردلان
ای مُسَلمانـان، چـه دَرمـان الغیاث
موضوع بیت: عنایت (طلب عنایت از محبوب)
مضمون بیت: زيبارويان ستمگر و کشتن عاشقان
معنی واژگان:خون ما خوردند: ما را کشتند/ کافردلان: ستمگران.
آرایه ها: تضاد در کافر و مسلمان
واج آرایی: تکرار حرف «ن»
معنی بیت: این سیاه دلان بی رحم خون ما را ریختند، ای گروندگان به آیین حق علاج کار چیست، به فریادم برسید
………
5-هَمچو حافِظ روز و شب بی خویشتَن
گشـته‌ام سـوزان و گِریـان الغیاث
موضوع بیت: عنایت (طلب عنایت از محبوب)
مضمون بیت: حافظ بي خويشتن سوزان و گريان
معنی واژگان:بي خويشتن: از خود بيخود/ سوزان: در حال سوزش معنوي
آرایه ها:تضاد در روز و شب /ترادف ملیح در سوزان و گریان
واج آرایی: تکرار حروف «ش» و «ن»وآوای«z»
معنی بیت: شبان و روزان حافظ وار بیخود و بی تاب در آتش جدایی می سوزم و سرشک می بارم، به فریاد برسید.
