- شماره 446
1- صبا: نسيم صبحگاهي – فرهنگ. نکهت: بوي خوش. مشک بو: سياه و خوش بو مانند مشک – 2 / 1.
اي باد صبا، تو بوي خوش زلف سياه و معطّر يار را به همراه داري. اميد است که پيوسته وزان باشي و در يادها بماني؛ زيرا که بوي خوش او را داري.
2- حسن: جمال و زيبايي – فرهنگ.
دلم را که گنجينه ي اسرار حسن و عشق است، مي توان به دست تو سپرد؛ به شرط آنکه از آن به بهترين وجه محافظت کني.
3- شمايل: جمعِ شِمال و شميله، در لغت به معني خوي ها و خصلت هاست، ولي امروز به معني چهره و صورت به کار مي رود. مطبوع: دل پذير و زيبا. رقيبان: جمعِ رقيب – 5 / 88.
بر آن چهره ي زيبا و دل نشين هيچ عيب و ايرادي نمي توان گرفت، جز اينکه محافظان و رقيبان تو تندخويند.
4- نوا: آواز – 7 / 377. بلبل: – 1 / 77. بين گوش و هوش جناس لاحق است.
اي گل، تو که همه ي گوش و هوش خود را به آواز پرندگان ياوه گو سپرده اي، چگونه نواي دل نشين بلبل عاشقت مورد پسند تو قرار مي گيرد؟
5- خم: کوزه ي سفالي بزرگ شراب. سبو: کوزه ي سفالي دسته دار که در آن شراب مي ريزند.
اي يار، با نوشيدن جرعه اي از شراب تو سرخوش و مست شدم. گواراي وجودت باد. باده اي در سبو داري، از کدامين خم است؟
6- سرکشي: ايهام دارد: 1- بلندقامتي 2- غرور و تکبّر. سر فروآوردن: کنايه از تسليم شدن، بنده و مطيع گشتن که با سرکشي تضادّ است.
اي سرو کنار جويبار، به قامت بلند خود ناز مکن و فخر مفروش که اگر يار بلند بالاي ما را ببيني، از شرم سر فرود مي آوري و بنده و مطيع او مي شوي.
7- دم زدن: سخن گفتن و در معني دميدن و طلوع کردن خورشيد با آفتاب ايهام تناسب است. ممالک خوبي: اضافه ي تشبيهي، خوبي و زيبايي به مملکت مانند شده است.
خواجه با توجّه به اين امر که ماه نور خود را از آفتاب مي گيرد و در خدمت اوست، مي فرمايد: تنها تو شايستگي آن را داري که هم چون آفتاب از سرزمين هاي خوبي و زيبايي سخن بگويي، زيرا که غلامان ماه رو داري.
8- قبا: – 5 / 50. حسن فروشي: کنايه از جلوه گري و خودنمايي. رنگ و بو: کنايه از رونق و صفا و زيبايي.
قباي جلوه گري و خودنمايي فقط شايسته ي قامت رعناي توست؛ زيرا مانند گل رونق و صفا و زيبايي داري.
9- صومعه: – 2 / 2. گوهر عشق: اضافه ي تشبيهي، عشق به گوهر مانند شده است.
اي حافظ، از گوشه ي صومعه و عبادت گاه به جست و جوي گوهر عشق مباش و اگر قصد به دست آوردن آن را داري، از خانقاه بيرون بيا.
