- شماره 338
1- خوش: زيبا و دل پسند، شاد و مسرور. دلکش: جذّاب و دلربا. مدهوش: حيران و سرگشته. چشم مست: چشم خمار. مي صاف بي غش: شراب پاکيزه ي ناب و زلال، شراب زلال سر خم که به دُرد آميخته نباشد.
من خواهان چهره ي زيبا و گيسوي جذّاب و دلربا و حيران چشم خمار و شراب ناب و زلالم.
2- عهد: پيمان، روزگار و زمان. ازل: زمان بي آغاز، ابتداي خلقت – 1 / 24. درکشيدن: نوشيدن.
گفتي که از راز عهد الست سخني بگو. زماني مي توانم راز اين پيمان عشق را فاش نمايم که دو پيمانه شراب بنوشم و مست گردم.
3- در اين سفر: کنايه از فرود آمدن آدم از بهشت به عالم خاکي و حرکت او در اينجا و سپس صعود به عالم بالا. حالي: اکنون.
من انسان اهل بهشتم که در سفر به اين عالم، اکنون گرفتار عشق معشوقان زيبارو هستم.
4- گزير: چاره. ساز و سوز: ساختن و سوختن، تحمّل و مقاومت و بين آن دو جناس لاحق است. استادن: ايستادن، پايداري و تحمّل کردن و اشاره است به سر پا ايستادن شمع هنگام سوختن.
در عاشقي از سوختن و ساختن چاره اي نيست، مرا که مانند عشق پا برجا و استوار ايستاده ام، از آتش عشق مترسان.
5- لعل: سنگ قيمتي سرخ رنگ. لب لعل: اضافه ي تشبيهي، لب به لعل مانند شده است. حسن: جمال و زيبايي. جوهريّ مفلس: جواهرشناس تهي دست و بي چيز. ايرا: حرف ربط، زيرا، از اين جهت.
شيراز معدن لب لعل گون و مرکز جمال و زيبايي است. من جواهرشناس تهي دستم و به همين سبب آشفته و پريشانم.
6- حقّا: به راستي، حقيقتاً. سرخوش: مست.
آن قدر در اين شهر چشم مست و خمار ديده ام که به راستي شراب ننوشيده سرمست و خوشم.
7- کرشمه: – 8 / 249. حوران: – 2 / 125.
شيراز شهري است که ناز و کرشمه ي زيبارويان بهشتي آن از هر طرف به چشم مي خورد. بي چيزم، وگرنه همه ي آن ناز و عشوه ها را خريدارم.
8- رخت کشيدن: بار سفر بستن، رفتن. گرد فشاندن: گرد پراکندن. مفرش: هر چيز گستردني، بستر و رختخواب.
اگر بخت مساعد مرا ياري کند که به سوي يار بروم، زلف حوريان بهشتي از مفرش من گرد مي افشانند و خدمت گزار من شوند.
9- عروس طبع: اضافه ي تشبيهي، طبع به عروس مانند شده است.
خواجه به رسم آينه گرفتن در مقابل عروس اشاره دارد و مي فرمايد: اي حافظ، عروس طبع و قريحه ي زيباي شعري من در آرزوي جلوه گري است، ولي آينه اي براي نشان دادن آن ندارم؛ به اين سبب است که آه حسرت مي کشم؛ يعني امکان شکوفا شدن ذوق شعري ام نيست و کسي خريدار آن نمي باشد.
