*غزل 447*
1- بیا با ما، مَوَرز این کینه داری
که حَقِّ صُحبَتِ دیرینه داری
2-نَصیحَت گوش کن کاین دُرّ بَسی بِه
از آن گوهـَــر، که در گنجینه داری
3-ولیکن کِــی نُمائی رُخ به رِندان؟
تو کز خورشید و مَه آیینه داری
بَد رِندان مگو ای شیخ و هُش دار
که با مِهرِ خدائـــی کینه داری
4-بَد رِندان مگو ای شیخ و هُش دار
که با حُکــمِ خدائـــی کینه داری
5- نمــی‌تـَــرسی ز آهِ آتشینم؟
تو دانی خِرقة پَشمینه داری
6- به فَریادِ خُمارِ مُفلِسان رَس
خُدا را گَر مَیِ‌دوشینه داری
7-نَدیدَم خوشتَر از شِعرِ تو حافظ
به قـُـرآنی که، اندر سینه داری
****************************
وزن غزل: مفاعیلن مفاعیلن فعولن ( بحر هزج مسدس محذوف)
1- بیا با ما، مَوَرز این کینه داری
که حَقِّ صُحبَتِ دیرینه داری
موضوع بیت:عهدالستی
مضمون بیت: تقاضاي عاشق از معشوق بي وفا
معنی واژگان:مورز: مکن/ کينه داري: دشمني، دشمني کردن /صحبت: همنشيني/ ديرينه: قديمي.
واج آرایی:تکرار آوای «ای» و حرف «د»
معنی بیت: ای یار، بیا و با ما این گونه دشمنی مورز و کین توزی مکن، چه ما را با تو حق دوستی و مصاحبت دیرین است.
……………………………….
2-نَصیحَت گوش کن کاین دُرّ بَسی بِه
از آن گوهـَــر، که در گنجینه داری
موضوع بیت:پندپیر
مضمون بیت: پند عاشق
معنی واژگان:دُرّ: مرواريد/ بسي به: بسيار بهتر است/ گوهر: جواهر /گنجينه: خزانه
آرایه ها: تناسب در گوش و درّ و گوهر وگنجينه
واج آرایی: تکرار حروف «ک» و «گ»
معنی بیت: پند مرا گوش کن که اين درّ پند من، بسيار گران بهاتر از آن گوهري است که تو در گنجينه پنهان کرده اي.
محصول بيت ــ به طريق خطاب عام مى‌فرمايد: نصيحت گوش كن، زيرا اين در، از آن گوهرى كه در خزانه‌دارى بهتر است. مراد: نصيحت مانند در گران‌بهايى است و از تمام جواهراتى كه در گنجينه دارى سودمندتر است.
…………………………..
3-ولیکن کِــی نُمائی رُخ به رِندان؟
تو کز خورشید و مَه آیینه داری
موضوع بیت:عنایت (طلب عنایت از یار)
مضمون بیت: چهره ي معشوق بي وفا
معنی واژگان:وليکن: اما / نمايي: نشان مي دهي /رخ: چهره /رندان: کساني که ظاهراً بد و باطناً بزرگوار هستند و از دقايق عمر خود براي رسيدن به حق استفاده مي کنند/ آيينه داري: يعني خورشيد و ماه مانند آرايشگر در مقابل تو آيينه مي گيرند، يعني چهره تو بسيار زيباتر از خورشيد و ماه است
آرایه ها:تناسب در رخ و خورشيد و ماه و نمودن و آيينه / تشبيه مضمر و تفضيل چهره ي يار بر خورشيد و ماه
واج آرایی: تکرار حرف «ي»
معنی بیت: اما تو به عاشقان آزاده و از بند تعلق رسته رو نشان نمیدهی، چه ماه و مهر چاکر آیینه گردان چهرة تواند و حسن خود را در آنها می نگری و بما التفاتی نداری.
……………………………….
4-بَد رِندان مگو ای شیخ و هُش دار
که با حُکــمِ خدائـــی کینه داری
موضوع بیت:قضا و قدر الهی
مضمون بیت: (جبر) (دعواي رند و شيخ)
معنی واژگان:رندان: کساني که ظاهري بد و باطني نيکو دارند و از دقايق عمر خويش در راه رسيدن به حق استفاده مي کنند/ شيخ: زاهد رياکار/ هش دار: متوجه باش/ حکم خدايي: فرمان و خواسته ي خدا /کينه داري: دشمني مي ورزي
آرایه ها: تضاد در رند و شيخ
واج آرایی:تکرار حرف «د»
معنی بیت: شیخا، زبان به بدگوئی وارستگان آزاده مگشای و بدان که بدگفتن تو با قضای الهی دشمنی ورزیدن است که تقدیر چنان بود که تو شیخ صومعه نشین شوی و من رند خراباتی.
………………………
5- نمــی‌تـَــرسی ز آهِ آتشینم؟
تو دانی خِرقة پَشمینه داری
موضوع بیت:عشق(تاثیرآه عاشق)
مضمون بیت: آهِ رند و خرقه ي زاهد
معنی واژگان:آه آتشين: آهي که همچون آتش گرم و سوزنده باشد/ خرقه ي پشمينه: دلق پشمي، لباس درويشي پشمي/ بيت طنزآميز حافظ.
آرایه ها: تضاد در آتش و خرقه ي پشمينه
واج آرایی:تکرار حروف «ت» و «د» و نزدیکی مخرج آنها
معنی بیت: ای شیخ، با آنکه میدانی دلق تو پشمین است و آتشگیر، آیا از آه سوزندة من بیم نداری و حال آنکه باید ترس داشته باشی؟
…………………………………
6- به فَریادِ خُمارِ مُفلِسان رَس
خُدا را گَر مَیِ‌دوشینه داری
موضوع بیت:عنایت (طلب عنایت از ساقی )
مضمون بیت: درخواست شراب
معنی واژگان:به فرياد رسيدن: چاره ي درد کسي يا کساني را کردن/ خمار: حالت رخوت و درد پس از مستي/ مفلسان: تهيدستان/ خدا را: به خاطر خدا /مي دوشينه: شراب ديشبي
آرایه ها:تناسب در خمار و مي
واج آرایی:تکرار آوای «ــِ»
معنی بیت: ترا بخدا سوگند، اگر از بادة دیشب (دوشین) هنوز در شیشه باقی است، فریادرس این خمارآلودگان تهی دست شو و ما را از دردسر وارهان.
………………………………….
7-نَدیدَم خوشتَر از شِعرِ تو حافظ
به قـُـرآنی که، اندر سینه داری
موضوع بیت:حافظ و شعر او –حافظ و قران
مضمون بیت: حافظ و شعر او
معنی واژگان:خوشتر: دلپذيرتر/ در سينه داري: در حافظه ي خود داري.
آرایه ها:سینه در معنای مجاز بکار رفته است.
واج آرایی:تکرار حرف «د»
معنی بیت: ای حافظ سوگند بآن قرآن که از برداری، دلپذیرتر از سخن منظوم تو شعری نیافتم.
……………………………
